راه‌حل‌های تکنولوژیک در بحران اقتصادی

دنیای اقتصاد : تکنولوژی حتی برای روزهایی که کشورها با بحران اقتصادی روبه‌رو هستند هم چیزی در چنته دارد. برای ایران و کشورهایی که درگیر ممنوعیت داد و ستد بین‌المللی شده‌اند تکنولوژی ارزی گزینه‌ای را روی میز سیاستگذاران می‌گذارد که با توجه به اینکه شناخته شده است، محدودیت‌های مربوط به قوانین پول واحد کشورها را هم ندارد؛ ارز دیجیتال. همه می‌دانیم که در ماه‌های آینده به دلیل تحریم‌هایی که علیه اقتصاد ایران به‌کار گرفته شده، ممکن است دیگر هیچ کالایی وارد کشور نشود و در مقابل هم نتوان کالایی در بازارهای جهان مبادله کرد. اما استفاده و مبادله ارز دیجیتال می‌تواند راهی را بگشاید که در درازمدت بتوان از مانع فعلی خرید و فروش در بازارهای جهان عبور کرد.

مفهوم ارز مجازی

ارز دیجیتال به یک سیستم انتقال وجه الکترونیک گفته می‌شود که برای تایید تراکنش‌ها و تشکیل واحدهای جدید، متکی به بانک‌های مرکزی نبوده و نیازی به شخص ثالث ندارد. در عوض در سیستم ارزهای دیجیتال تراکنش‌ها در یک دفتر کل توزیع شده به نام بلاک‌چین ثبت و رمزنگاری می‌شوند و این موضوع امکان پرداخت‌های مستقیم و همتا به همتا را فراهم می‌کند. به واسطه همین امکان حالا کارشناسان باور دارند اقتصاد ایران می‌تواند بخشی از مشکلات را پشت‌سر بگذارد یا صدمات کمتری را تحمل کند. با این حال اما بانک مرکزی ایران به یک تصمیم قطعی برای صدور مجوز استفاده و تبادل ارز دیجیتال برای کاربران آن نرسیده است.

سرنوشت مبادله ارز دیجیتال تا دو هفته آینده

پیشنهاد کارشناسان اقتصادی به تصمیم سازان مالی کشور درباره صدور مجوز استفاده از ارزهای دیجیتال باعث شد تا دو روز پیش کمیسیون اقتصادی مجلس در این‌باره نشستی داشته باشد. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس که خود یکی ازموافقان اجرایی شدن قانون استفاده از ارز دیجیتال برای مقابله با تحریم‌های پیش‌رو است، به مباحثی که در این نشست مطرح شد، اشاره کرد و گفت: «نشست کمیسیون درباره استفاده این ارزها در اقتصاد کشور بود چراکه کشورهای دنیا طی سال‌های اخیر به استفاده از ارزهای دیجیتال روی آورده و شرایطی را فراهم کرده‌اند که از این شرایط و ابزار جدید به‌منظور تسهیل در موضوعات اقتصادی خود استفاده می‌کنند.»

جامعه با ارز دیجیتال درگیر شده است

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه در شرایط جدید حاکم بر جامعه بخشی از روابط اقتصادی در انحصار و یا قلمرو تصمیم‌گیران کلان کشور نیست، می‌گوید که جامعه با ارز دیجیتال درگیر شده است. « فضای مجازی جغرافیا ندارد و حالا کشورهای دیگر ارزهایی در قالب پیام‌رسان‌های خارجی تولید کرده و امکان دسترسی برای شهروندان ایرانی در داخل را فراهم می‌کنند.» به گفته او با توجه به موضوع نحوه مواجهه مردم با ارزهای دیجیتال یا ارزهای رمزنگار ضروری بود تا شفاف‌سازی شود که موضع جمهوری اسلامی ایران نسبت به ارزهای دیجیتال چیست.

درخواست گزارش از بانک مرکزی

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از بانک مرکزی خواست تا گزارشی درباره ارزهای دیجیتال ارائه دهد، چراکه به گفته او مقامات بانک مرکزی تاکنون هیچ گزارشی درباره ارز دیجیتال به کمیسیون اقتصادی ارائه نداده و به دلیل کوتاهی و قصور بانک مرکزی در یک اقدام مهم که پایه تصمیم بانک مرکزی بوده، کمیسیون به این موضوع ورود کرده است. پور ابراهیمی اشاره می‌کند که کارگروهی متشکل از مرکز پژوهش‌ها به‌عنوان بازوی مشورتی مجلس، معاونت فناوری ریاست جمهوری، سازمان بورس، پژوهشکده‌های تخصصی و بخش خصوصی تشکیل شده که جلسات مستمری با هماهنگی مرکز پژوهش‌ها تشکیل شده تا موضوع ارز دیجیتال مورد بررسی قرار گیرد.

هم‌نوایی بخش خصوصی با تبادل ارز دیجیتال

بخش خصوصی نیز از دیگر بخش‌هایی است که منتظر ارائه نظر بانک مرکزی درباره مجوز استفاده از ارز دیجیتال در داخل کشور است. محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی ایران معتقد است استفاده از ظرفیت‌های فناورانه در حوزه‌های مختلف به‌ویژه در شرایط کنونی اقتصاد می‌تواند، تهدیدهای موجود را به فرصت‌های توسعه تجاری بدل کند. به گفته او استفاده موثر و کارآمد از ظرفیت‌های فناورانه کشور در حوزه‌های مختلف به‌ویژه فناوری‌های دارای پشتوانه علمی قوی و نیروی انسانی مجرب موردتوجه صاحب‌نظران و کارشناسان برجسته است. در این رابطه، فناوری اطلاعات به‌طور حتم یکی از حوزه‌های مطرح است که در صورت استفاده هوشمند و در عین حال زیرکانه از ظرفیت‌های آن می‌توان به بخش قابل‌توجهی از اهداف تعیین شده به‌ویژه در حوزه تجارت بین‌الملل و تبادلات ارزی رسید.

تهدیدهای فعلی بدل به فرصت‌های توسعه کشور

او که یادداشتی در این‌باره منتشر کرده، اعتقاد دارد امتیازدیگری که این رویکرد در پی دارد، حفظ سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به دلیل پایایی بسترهای آماده شده در خلال این طرح‌ها پس از رهایی از وضعیت اضطرار فعلی کشور است، زیرا می‌توان از آن به‌عنوان بسترهای جدید توسعه تجاری و اقتصادی کشور بهره برد. این بستر که مبتنی بر فناوری‌های روز و مترقی است، در شرایط عادی نیز به‌صورت کاملا مفید و مقرون‌به‌صرفه قابل‌استفاده است. به‌این‌ترتیب تهدیدهای فعلی بدل به فرصت‌های توسعه کشور بر اساس ساختاری هوشمند، علمی و فناورانه خواهد شد. به گفته او اعضای کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران با بهره‌گیری از توان تخصصی موجودشان پیشنهادهایی دارند که هم زمان آمادگی خود را برای عملیاتی کردن آنها هم اعلام می‌کنند.
موارد موجود در پیشنهاد ها
پیشنهادهایی که او مطرح می‌کند شامل مواردی است از جمله طراحی زیرساخت فناوری بلاک چین با استفاده از ظرفیت‌های ملی موجود و بهره‌گیری از منابع و نیروهای متخصص داخلی کشور، طراحی نظام مبادلات ارزهای دیجیتال بین‌المللی خارج از شبکه بانکی، با استفاده قانونمند از ظرفیت‌های بخش خصوصی، طراحی زیرساخت ارز دیجیتال ملی با در نظر گرفتن تجربیات سایر کشورهای جهان، طراحی نظام رگولاتوری ارز دیجیتال ملی برای مقابله با هرگونه احتمال سوءاستفاده و جرائم مرتبط از قبیل قاچاق، اقدامات تروریستی، قانون‌گریزی، طراحی ساختار حاکمیت داده برای تبیین نظام دسترسی آزاد اما مدیریت شده و نظام‌مند به اطلاعات و با رعایت سطح محرمانگی آنها، طراحی نظام پایش انطباق فعالیت‌های ارز دیجیتال با قوانین ملی و بین‌المللی از قبیل قوانین جهانی مقابله با پولشویی (AML)، طراحی نظام فعال‌سازی شرکت‌ها به شکل استارت آپ و هدایت و هدف‌گذاری آنها برای دوره توسعه ۵ تا۱۰ساله کشور برای فعالیت در حوزه‌های گوناگون بلاک‌چین به‌ویژه حوزه‌های انرژی، نفت و گاز، مخابرات، تولیدات انبوه و تولیدات مبتنی بر سفارش است.
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی
رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی در تشریح این موضوع می‌گوید: «کشورهای مختلف از فناوری اطلاعات به دو صورت استفاده می‌کنند، برخی از کشورها به‌صورت مستقیم از فناوری‌های دیجیتال درآمدزایی و اشتغال‌زایی می‌کنند تا با توجه به درآمد ارزی به رونق اقتصادی کشور خود کمک کنند، مثلا گفته می‌شود هند در سال‌های اخیر بیش از ۸۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از تولید تکنولوژی به دست آورده است. اما دسته دیگر کشورها از فناوری در سایر بخش‌ها کمک می‌گیرند تا موجب رشد و توسعه اقتصادی در سایر رشته‌های اقتصادی خود شوند.» او معتقد است که ما نیز در کشورمان باید با توجه به پتانسیل موجود از هر دو بخش برای توسعه فناوری اطلاعات چه درآمدزایی و چه رفع موانع مشکلات در بخش تولید و بازار یابی استفاده کنیم. محمدرضا طلایی ادامه می‌دهد:« به خوبی می‌دانیم که تکنولوژی نفوذ زیادی در بخش خودروسازی، بسته‌‌بندی و چاپ داشته است. این درحالی است که ما تا به امروز در این بخش‌ها به خوبی عمل نکرده‌ایم و در واقع نقشه راه اقتصاد دانش بنیان را نتوانستیم به خوبی طراحی و پیاده‌سازی کنیم، چراکه اگر از این حوزه استفاده کافی شود بازخورد بهتری خواهیم گرفت. »
استفاده از ارزهای دیجیتال گره‌گشای موثر
به گفته طلایی با توجه به تحریم‌های اقتصادی استفاده از ارزهای دیجیتال می‌توانند گره‌گشای موثری باشند. او اضافه می‌کند:« با کمک به آماده‌سازی زیر ساخت‌های کشور و استفاده از توان بخش خصوصی و وزارت ارتباطات می‌توان تعامل لازم را برای به رسمیت شناختن بلاک چین و ارز دیجیتال فراهم کرد. از سوی دیگر از لحاظ قانونی بانک مرکزی باید قوانین تضمین شده تبادل ارزی دیجیتال را به‌صورت ملی به تصویب برساند. این کاربه نوعی به شرایط اقتصادی امروز کشور کمک می‌کند.» او تاکید می‌کند در حال حاضر این امکان وجود دارد که برخی از نواقص موجود در قوانین بخش خصوصی و دولتی برطرف شود، بنابراین ضروری است که تصمیم‌گیری در این زمینه سریع‌تر صورت بگیرد و تصمیم‌سازان برای ترویج فناوری اطلاعات برای رفع مشکلات اقتصادی اقدام کنند. شاید ساده نباشد اما استفاده از فرصت‌هایی که تکنولوژی امروز پیش روی کشورها می‌گذارد می‌تواند خلاقیت آنها را در مبارزه با موانع بالا ببرد. حالا نیز به نظر می‌رسد ارزهای دیجیتال می‌تواند راه تازه‌ای برای دور زدن دوباره تحریم‌ها از سوی ایران باشد

منبع:دنیای اقتصاد